Oenology 101 | Εισαγωγή στις οινοπαραγωγικές περιοχές - New world vs Old world

Η ιστορία του κρασιού είναι τόσο παλιά όσο και ο ίδιος ο πολιτισμός. Οι πρώτες ενδείξεις καλλιέργειας του αμπελιού τοποθετούνται περίπου στο 6000 π.Χ., στις περιοχές του Καυκάσου και της Μεσοποταμίας. Εκεί, στα πρώτα στάδια της αγροτικής επανάστασης, ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί το πρώτο είδος αμπέλου, την λεγόμενη «Άμπελος η οινοφόρος» (το είδος Vitis Vinifera) και πιθανός άρχισε να ανακαλύπτει τη μαγεία της ζύμωσης. Από εκεί, το αμπέλι και η τέχνη του κρασιού ταξίδεψαν στην Ανατολική Μεσόγειο, βρίσκοντας γόνιμο έδαφος στην Αίγυπτο (3.500 π.Χ.), την Ελλάδα (2.000 π.Χ.) και αργότερα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (1.000 π.Χ.), που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάδοση της αμπελουργίας σε όλη την Ευρώπη. Τότε το κρασί δεν ήταν απλώς ποτό – ήταν μέσο κοινωνικής συνοχής, λατρευτικό στοιχείο και ένδειξη πολιτισμού.

Στους αιώνες που ακολούθησαν, κάθε τόπος άρχισε να αναπτύσσει τη δική του οινική ταυτότητα, με το κλίμα, το έδαφος και τις παραδόσεις να διαμορφώνουν αυτό που σήμερα αποκαλούμε "terroir". Τον 16ο αιώνα είχε ήδη εξαπλωθεί στην Ισπανία και στην Γαλλία, έτσι γεννήθηκε ο λεγόμενος Παλαιός Κόσμος του κρασιού – οι ιστορικές περιοχές παραγωγής της Ευρώπης. Με την αποικιοκρατία και την παγκόσμια εμπορική εξάπλωση, η αμπελουργία πέρασε σε νέες γαίες – από τη Νότια Αμερική και την Καλιφόρνια, μέχρι την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Νότια Αφρική. Κάπως έτσι γεννήθηκε ο Νέος Κόσμος, ένας πιο πρόσφατος αλλά ιδιαίτερα δυναμικός "παίκτης" στον οινικό χάρτη.

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε μαζί τις βασικές διαφορές ανάμεσα στις δύο αυτές σχολές του κρασιού – Παλαιός Κόσμος vs Νέος Κόσμος – και θα γνωρίσουμε τις σημαντικότερες περιοχές παραγωγής ανά την υφήλιο. Έτσι, την επόμενη φορά που θα επιλέγεις ένα κρασί, θα ξέρεις όχι μόνο από πού είναι, αλλά γιατί είναι έτσι όπως είναι.

Ο Αρχαίος Κόσμος, περιλαμβάνει την Γεωργία, την Αρμενία, και γενικότερα τον Καύκασο! Παραδοσιακές χώρες, με μεγαλύτερη πολιτισμική σημασία και χαμηλό όγκο παραγωγής.

Παλαιός Κόσμος (Old World)

Ο όρος Old World αναφέρεται σε χώρες με αιώνες (ή και χιλιετίες) ιστορίας στην παραγωγή κρασιού, όπου το κρασί έχει γίνει ένα, με την παράδοση, την τοπική κουζίνα και την πολιτιστική ταυτότητα. Οι παραγωγοί ακολουθούν συνήθως αυστηρούς κανονισμούς και προδιαγραφές, με έμφαση στην προέλευση (terroir) και όχι τόσο στην ποικιλία.

📍 Κύριες χώρες του Παλαιού Κόσμου (και περιοχές τους):

• Γαλλία (Bordeaux, Bourgogne, Champagne)
• Ιταλία (Toscana, Piedmont, Veneto)
• Ισπανία (Rioja, Ribera del Duero, Priorat)
• Πορτογαλία (Douro, Alentejo)
• Γερμανία (Mosel, Rheingau)
• Ελλάδα (Νάουσα, Σαντορίνη)

Χαρακτηριστικά κρασιών Παλαιού Κόσμου:

1. Πιο κομψά και σύνθετα κρασιά, με μεγαλύτερη έμφαση στα πικάντικα στυλ μπαχαρικών, πιο γήινα, ορυκτά και βοτανικά! Δηλαδή έμφαση στο terroir.
2. Χαμηλότερο αλκοόλ
3. Έμφαση στην οξύτητα, την ισορροπία και τη δυνατότητα παλαίωσης
4. Ετικέτες βασισμένες στην περιοχή και όχι στην ποικιλία (π.χ. Chablis, όχι Chardonnay - Νεμέα, όχι Αγιωργίτικο) και κατηγοριοποιήσεις των κρασιών μέσα σε αυτές, όπως εδώ στην Ελλάδα έχουμε τις κατηγορίες των ΠΟΠ και ΠΓΕ!

Νέος Κόσμος (New World)

Ο New World περιλαμβάνει όλες τις χώρες εκτός Ευρώπης που ουσιαστικά η παραγωγή κρασιού τους, άρχισε μετά την αποικιοκρατία από χώρες του παλαιού κόσμου. Αν και νεότερες στην παράδοση, έχουν κάνει άλματα καινοτομίας και marketing. Οι παραγωγοί εδώ έχουν περισσότερο ελευθερία στην οινοποίηση και έμφαση στην ποικιλία σταφυλιού και στο φρουτώδες, έντονο προφίλ.

📍 Κύριες χώρες του New World:

• ΗΠΑ (California, Oregon, Washington)
• Αργεντινή (Mendoza, Patagonia)
• Χιλή (Maipo, Colchagua)
• Αυστραλία (Barossa Valley, Margaret River)
• Νέα Ζηλανδία (Marlborough)
• Νότια Αφρική (Stellenbosch, Cape)
• Κίνα (με ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια)

Χαρακτηριστικά κρασιών Νέου Κόσμου:

1. Πιο έντονα φρουτώδη κρασιά
2. Υψηλότερο αλκοόλ
3. Λιγότερη οξύτητα, περισσότερη «ευκολία»
4. Ετικέτες βασισμένες στην ποικιλία (π.χ. Cabernet Sauvignon)

🍷 Old World: Το κρασί ως έκφραση τόπου & παράδοσης

🍷 New World: Το κρασί ως έκφραση φρούτου και δημιουργικότητας

Ο κόσμος του κρασιού είναι τόσο μεγάλος όσο και ο ίδιος ο πλανήτης — και όμως, κάθε φιάλη κρύβει μέσα της κάτι το μοναδικά τοπικό. Είτε προέρχεται από τα ασβεστολιθικά εδάφη της Βουργουνδίας, τα ηφαιστειογενή χώματα της Σαντορίνης, είτε τα ψηλά υψόμετρα της Mendoza, το κρασί είναι πάντα έκφραση τόπου, κλίματος και κουλτούρας.

Αν λοιπόν ξεκινάς τώρα το ταξίδι σου στην οινογνωσία, θυμήσου ότι το “από πού” είναι εξίσου σημαντικό με το “τι”. Και το να ξεχωρίζεις αν ένα κρασί έρχεται από τον Παλαιό ή τον Νέο Κόσμο, είναι ένα από τα πρώτα μεγάλα βήματα προς τη βαθύτερη κατανόηση.

🍷 Μείνε συντονισμένος! Στα επόμενα άρθρα του Vinoultura, θα γνωρίσουμε τις πιο διάσημες οινοπαραγωγικές περιοχές του κόσμου!!! Γιατί κάθε περιοχή έχει τη δική της φωνή — και το κρασί είναι ο καλύτερος τρόπος να την ακούσεις.